Đạo Mẫu là gì ? Tín ngưỡng thờ Mẫu tại Việt Nam xưa và nay

Thờ Nữ thần

Việc thờ nữ thần được thờ từ nhiều nền văn hóa trong đó có Việt Nam. Nữ thần ở đây thường là Thần sấm, thần mây, thần mưa và thần Chớp. Cũng có nhiều giai đoạn có thờ những vị nữ có thật trong lịch sử có công được dân chúng tôn thờ như Thấu mẫu Liễu Hạnh, Mẫu u cơ, Ỷ Lan, Bà trưng Bà Triệu vv.

Thờ Mẫu thân

Với sự phát triển đó thì việc thờ Mẫu thân chính là người chăm sóc dạy dỗ con cái. Trong thờ Nữ thần có các nữ thần đặc biệt không bao hàm trên như các bà cô ( những người phụ nữ chết trẻ chưa chồng con)

Thờ Tam phủ – Tứ phủ

Đây chính là bước phát triển thờ Đạo Mẫu tại Việt Nam. Tín ngưỡng thờ Tam phủ – tứ phủ này bao gồm Mẫu Cửu Thiên Huyền Nữ, Mẫu Thượng Ngàn, Mẫu Thoải (Thủy), Mẫu Địa (Địa Tiên Thiên Thánh Mẫu).

Bốn vị Mẫu trên đại diện cho bốn không gian địa lý khác nhau, trong đó mẫu Cửu Thiên Huyền Nữ cai quản vùng trời, Mẫu Thượng Ngàn cai quản vùng rừng núi, Mẫu Thoải cai quản ở vùng sông nước, Mẫu Địa cai quản miền đất.

Hiện nay tại Việt Nam có những tỉnh có tín ngưỡng thời Mẫu bao gồm có: Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Thừa Thiên Huế và Thành phố Hồ Chí Minh., Hà Nội, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Bắc Giang, Phú Thọ, Lạng Sơn, Hòa Bình, Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Thanh Hóa, Nghệ An, vv

Ý NGHĨA CỦA TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU

Tín ngưỡng thờ mẫu chính là một nét sinh hoạt văn hóa có ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa của người Việt Nam. Tín ngưỡng này trải dài theo chiều dài lịch sử dụng nước và giữ nước từ xưa cho đến ngày nay và còn giữ nguyên được giá trị của mình.  Ý nghĩa của tín ngưỡng thờ đạo mẫu được thể hiện như sau:

Giúp phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc

Thờ Mẫu là tín ngưỡng mang đậm bản chất bản địa và hàm chứa giá trị nhân văn, bản sắc văn hóa dân tộc, giúp phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc chống thiên tai, chống giặc ngoại xâm.

Thờ mẫu chính là một trong những tín ngưỡng mang đậm nét văn hóa bản địa có hàm chứa được những giá trị nhân văn giúp phát huy được tinh thần đoàn kết dân tộc giúp chống giặc ngoại xâm và đoàn kết dân tộc. Với truyền thống mẹ âu cơ sinh ra bọc trăm trứng thể hiện đồng lòng và tính đoàn kết dân tộc tín ngưỡng thờ Mẫu trong lịch sử cũng như phản ánh nhu cầu gìn giữ bảo vệ độc lập dân tộc.

Tôn vinh vai trò của người phụ nữ

Có thể thấy một ý nghĩa to lớn khi thờ mẫu chính là tôn vinh vai trò quan trọng của người phụ nữ. Hình ảnh người mẹ Việt Nam anh hùng luôn luôn là hình ảnh tiêu biểu nhất. Những người phụ nữ có thật được huyền thoại hóa thành Thánh Mẫu có thể kể đến như Nguyên phi Ỷ Lan. Nguyên phi Ỷ Lan vốn là một thôn nữ, được Vua tuyển dụng làm phi và với đức độ, tài năng giúp Vua lo việc nước. Với hai lần nhiếp chính dẹp thù trong và chống giặc ngoài cùng một lúc đã nâng tín ngưỡng thờ Mẫu Việt Nam lên tầm cao mới. Với công đức của Nguyên phi Ỷ Lan, nhân dân ta đã tôn vinh Bà như một vị thánh bằng việc xây dựng đền thờ

Không chỉ tại các nước Phương Đông mà các nước phương Tây thì tín ngưỡng thờ đạo mẫu cũng được nhắc đến khá nhiều. Đó có thể là hình ảnh của Đức Mẹ Maria được tôn thời của đạo Thiên Chúa giáo.