Nợ như chúa chổm là gì? Chúa chổm là ai?

Trong những câu thành ngữ của Việt Nam ta về việc nợ nần nổi tiếng với câu nói “Nợ như chúa chổm”. Đây là câu ám chỉ việc những người nợ nần triền miên và khó có khả năng hoàn trả. Với việc tìm hiểu của các chuyên gia thì chúa chổm là một nhân vật có thật và liên quan đến một địa danh tại huyện Bá Thước của Tỉnh Thanh Hóa. Bài viết này AIVA sẽ chia sẻ cho bạn về ý nghĩa của câu thành ngữ “Nợ như chúa chổm”.

NGUỒN GỐC CỦA CÂU NỢ NHƯ CHÚA CHỔM

Có thể thấy được câu chuyện nợ như chúa chổm chính là một câu chuyện cổ tích trong dân gian có dựa trên một trong những nhân vật lịch sử có thật. Ông có tên là Lê Trang Tông sau này, vị vua đầu tiên của nhà Lê Trung Hưng.

Chuyện kể rằng vào thời nhà Lê khi vua Lê Chiêu Tông bị kẻ xấu hãm hại để cướp ngôi thì trước khi qua đời nhà vua đã nương nhờ một người phụ nữ và có con với người phụ nữ này. Đứa trẻ sinh ra được mẹ đặt tên là Chổm.

Được thừa hưởng tư chất của cha mẹ thì cậu bé Chổm này càng lớn bé càng thông minh và lanh lẹ hơn người. Tuy nhiên do nhà quá khó khăn mà cậu bé Chổm được mẹ gửi vào chùa nương nhờ nơi cửa Phật.

Với bản tính thông minh và tinh nghịch. Trong một lần đi chơi về bụng đói. Cậu bé đã nhìn thấy đằng trước tượng Mụ Thiên có một mâm hoa quả và cậu bé bèn đưa tay che mắt tượng rồi lấy quả cúng ăn luôn.

Không may cho việc làm của cậu bé đã bị sư cụ Thạch Toàn bắt gặp nên cậu bé đã bị sư thầy cho một trận no đòn. Dù sai nhưng trong lòng vẫn ấm ức, Chổm bèn trút giận lên tượng Phật bằng cách viết mảnh giấy “mười tay, mười mắt không giúp gì được cho ta, thật vô ích, cho đày đi phương xa” rồi dán sau lưng tượng Phật.

Không may cho việc làm của cậu bé đã bị sư cụ Thạch Toàn bắt gặp nên cậu bé đã bị sư thầy cho một trận no đòn. Dù sai nhưng trong lòng vẫn ấm ức, Chổm bèn trút giận lên tượng Phật bằng cách viết mảnh giấy “mười tay, mười mắt không giúp gì được cho ta, thật vô ích, cho đày đi phương xa” rồi dán sau lưng tượng Phật.

Trong tối hôm đó khi đang ngủ thì sư thầy Thạch Toàn đã nằm mơ thấy chiêm bao và trong mơ Phật Mụ Thiên đến báo mộng: “Nhà vua đói bụng nên mới ăn, sao người trừng phạt ông làm gì để giờ ông đày ta đi xa như thế này. Hãy thay ta xin lỗi ngài để ngài rút lại lệnh đuổi ta đi”

Trong cơn mê man ông bừng chợt tỉnh giấc. Sư cụ tỉnh dậy sáng hôm sau gặng hỏi Chổm xem cha là ai nhưng chính cậu bé cũng không biết điều này.

Hỏi mẹ của Chổm thì bà sợ mà phải nói dối rằng đã bị hổ ăn thịt. Chính vif thế mà Chổm hận hổ lắm quyết tâm đánh giết hổ để trả thù cho cha của mình. Một hôm vào rừng, cậu bắt gặp 1 con hổ đang ngủ dưới tán cây, bèn lấy hòn đá nặng, đập vỡ đầu nó.

Nhưng không may, không biết từ đâu 1 con hổ khác xồ ra đuổi riết lấy Chổm. Trong phút nguy cấp, bỗng có 1 ông lão tóc bạc phơ hiện ra giết hổ, bảo vệ Chổm. Sau đó, dạy cho chàng 1 thân công phu để tự vệ phòng thân.

Sau này, khi binh đao loạn lạc, Chổm với tài võ nghệ đã được học cùng mưu trí hơn người của mình, lãnh đạo dẹp yên phản quân, đem lại bình yên cho đất nước. Và thuận theo lòng dân, Chổm được sắc phong lên làm Chúa.

TẠI SAO CHÚA CHỔM LẠI NỢ

Về việc nợ như chúa Chổm thì trong văn kinh có ghi chép lại về sự việc này như sau:

Trước khi được gửi vào Chùa thì Chổm và mẹ phải sống cuộc sống khá vất vả tuy nhiên vẫn khó lòng dư dả được. Chổm đang tuổi ăn và tuổi lớn nên thường xuyên mua thiếu mua nợ của các hàng quán rồi hứa hẹn khi nào ăn nên làm ra thì sẽ trả cả gốc lẫn lãi.

Một sự việc khá tình cờ chính là dù ăn chịu nhiều nhưng khi Chổm sà vào hàng quán nào thì hàng quán đó bán đắt như tôm tươi khách nườm nượp còn lại những quán khác thì ế chỏng chơ. Chính vì thế mà chủ quán không những cho Chổm nợ mà còn mời cậu bé vào ăn để lấy “vía” buôn may bán đắt.

Sau này khi lên ngôi thì vị chua này đã trở về chốn cũ nơi từng sinh ra năm xưa. Bà con nơi đây đã từng bán chịu cho Chổm nhận ra người quen và dù không biết chuyện gì nhưng thấy ngồi xe giá, đoán là đã giàu có nên đều chạy ra, chỉ vào Chổm mà đòi những món nợ cũ.

Trong sự bỡ ngỡ vì không thể nhớ được những ai mình đã nợ bao nhiêu tiền cho họ nên đã truyền chỉ miễn thuế 1 năm cho dân chúng cả làng để trừ đi số nợ năm xưa.

Ngoài ra, triều đình cũng ra lệnh cấm được chỉ tay đòi nợ cho nên sau này có con đường nhỏ ở Thăng Long mang tên Cấm Chỉ.

Câu chuyện truyền miệng có khá nhiều nét hoang đường tuy nhiên vẫn mang được sắc thái dân gian và được lưu truyền từ đời này qua đời khác.